“Borrell üzere düşünenler AB’nin estetize edilmiş bahçesinde ormanlaşmış bir Doğu Avrupa istemezken ‘cangıllaşmış’ Batı dışı dünyayı hiç istemiyor.”
Sakarya Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bünyamin Bezci ve Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehlika Özlem Ultan, AA muhabirine, ırkçılık yapmak ve sömürgeci lisan kullanmakla eleştirilen Borrell’in açıklamasını kıymetlendirdi.
Prof. Dr. Bezci, Borrell’in bahçe-orman metaforunun AB’nin içinde bulunduğu mülteci krizinin doğal sonucu olduğunu belirterek “AB aydınlanma ülkülerinin en mücessem kalesi ama son vakitlerde kalenin iç duvarları da dış duvarları da hasar görüyor. İç duvarları zorlayanlar mülteciler, dış duvarları zorlayanlar ise AB’ye sonradan katılan Doğu Avrupa ülkeleri.” dedi.
AB’nin değişim sürecinde olduğuna ve Birlik’in çekirdeğini koruyacak yapı inşa edilmek istendiğine dikkati çeken Bezci, AB’ye üye olmayan ülkelerin de içinde yer alacağı, siyasi diyalog ve iş birliği platformu Avrupa Siyasi Topluluğu projesine işaret etti. Bezci kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Avrupa Siyasi Topluluğu ismiyle yeni bir oluşuma gidiliyor. AB’nin çekirdeği ile çeperi ortasındaki medeniyet ayrımı üzerine kurulu bu yeni oluşumun çekirdeği ‘ulus-üstü’, çeperi de memleketler arası formatta tekrar kurulmaya çalışılıyor. Borrell’in tabirlerini motive eden Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaşın Avrupa’nın ortasında vuku bulması. Borrell üzere düşünenler AB’nin estetize edilmiş bahçesinde ormanlaşmış bir Doğu Avrupa istemezken ‘cangıllaşmış’ Batı dışı dünyayı hiç istemiyor.”
“AFRİKA’DAN GELENLERİN, HRİSTİYAN BİLE OLSALAR AVRUPA PAHALAR SİSTEMİYLE UZLAŞMASI ZOR”
Bezci, AB’de din, lisan, ırk fark etmeksizin “bizden olmayanlar” anlayışının varlığına işaret ederek şunları lisana getirdi:
“Dünyanın farklı bölgelerinden gelen Hristiyanlar da merkez Avrupa’da ahenk sorunu yaşıyor. Hristiyan bile olsalar Afrika’dan gelenlerin Avrupa bedeller sistemiyle uzlaşması güç. Hele Müslüman iseler esasen mümkün değil. Her ne kadar Avrupa fikrinin ayakta kalmasını, gelenleri de müzakere süreçlerine katarak iletişimsel rasyonalite dahilinde yeni konseptlerin oluşmasına bağlayanlar olsa da sesleri kısık çıkıyor. Bahçe, ormandan gelene açık olsa da ‘cangıldan’ gelene misafirperverlik yakın vakte kadar ‘insanat bahçelerinde’ sergilemek biçimindeydi, bunu unutmamak gerekiyor. “
AB Yüksek Temsilcisi’nin açıklamalarının Birlik’in savunduğu bedellerle çeliştiği tenkitlerine de değinen Bezci, şunları söyledi:
“AB’nin savunduğu kıymetler sırf kendi içindekileri kapsıyor. ‘Medeni’ görülmeyen topluluklar için geçerli değil. Kozmik olana tabi olan da sonlu sayıdaki uygar insan. Oburlarının kozmik olanı kavrama yeteneği yok. Onların kültürleri kozmik olana aslında müsaade vermiyor. Bu nedenle insan hakları ve Avrupa kıymetleri de fakat onları hazmeden ‘bahçedekiler’ için geçerli. Ormandan gelenler de cangıldan gelenler de bu kıymetler sistemine sahip değil. Doğu’yla Batı’yı ayıran insan hakları duvarı artık ‘demokratik’ değil ‘etik’ örülüyor.”
BORRELL’İN AÇIKLAMASI SADCE IRKÇI DEĞİL AYRIMCI DA
Kocaeli Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ultan, “medeni” Avrupalı kimliği çatısı altında birleşen AB’nin kendinden olmayanları, “vahşi” ve “barbar” olarak nitelediğini belirterek bu telaffuzun yalnızca ırkçı olmadığını, tıpkı vakitte ayrımcı da olduğunu vurguladı.
Dünyadaki geri kalmışlığın tekrar Batı toplumlarının sömürge faaliyetlerinin sonucu olduğuna işaret eden Ultan, şunları söyledi:
“Irkçı ve ayrımcı lisan kullanan Borrell’in telaffuzunda, yalnızca ırkçılık üzerine değil tıpkı vakitte uygar olmakla olmamak ortasında ayrımcılıkla da karşı karşıyayız. Bu noktada Borrell’in, Avrupa’nın refahının ve ekonomik kalkınmışlığının orman olarak nitelediği bölgelerdeki kolonyal/sömürgeci siyasetlerin sonucu olduğunu ve hasebiyle bu bölgelerin geri kalmışlığının da aslında bu sömürge faaliyetleriyle ortaya çıktığını göz gerisi ettiği söylenebilir.”
Ultan ayrıyeten Borrell’in ifadelerinkine emsal açıklamaların daha evvel de birçok Birlik mensubu tarafından yapıldığını kaydederek “Bu sözlerin AB’nin milliyetçi, ayrımcı ve ırkçı bakış açısını ön plana çıkardığı unutulmamalı lakin bu telaffuzlar birinci kere kullanılmıyor. Bunların, Birlik gündeminde yeni yer işgal etmediği ve yeni AB siyaseti olmadığı gözden kaçmamalı.” diye konuştu.
Borrell’in sözlerini Avrupa’nın göç siyaseti bağlamında pahalandıran Ultan, “Avrupa Kalesi-Kale Avrupası” sözünün uzun vakittir AB hudut güvenliği ile ilgili kullanıldığını ve Borrell’in sözlerinin, Avrupa ülkelerinin genel olarak mülteci ve yabancılara, bilhassa de “nitelikli” olarak kıymetlendirilmeyen bireylere yönelik siyasetleri yansıttığını kaydetti.
ELEŞTİRİLEN İFADELER
Gelecek jenerasyon AB diplomatlarını yetiştirmek için 13 Ekim’de oluşturulan Diplomasi Akademisinin açılışında konuşan Borrell, “Avrupa bir bahçedir. Biz bir bahçe kurduk. Her şey işliyor. İnsanlığın inşa edebileceği, siyasi özgürlük, ekonomik refah ve toplumsal ahengin en güzel birleşimidir. Dünyanın geri kalanı ise tam olarak bir bahçe değil. Dünyanın geri kalanının birden fazla bir ormandır ve orman bahçeyi istila edebilir.” tabirini kullanmıştı.
Sosyal medyada pek çok kullanıcı, Avrupa’nın refahının sömürgecilikten geldiğini, Borrell’in tabirlerinin “ırkçı, sömürgeci, barbarca” olduğunu söz eden paylaşımlar yapmıştı.
Borrell, Lüksemburg’da düzenlenen AB Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda kelam konusu açıklamasının sorulması üzerine “Söylediklerime yapılan ’emperyalist ya da beyaz üstüncü’ üzere yorumları anlamıyorum. Bu argümanlara muhakkak katılmıyorum.” demişti.